Όταν η κηπουρική συνδυάζεται με την τέχνη και την δημιουργικότητα. Kokedama, Kusamono, Shitakusa, Nearai.
Ένα από τα θέματα που πάντα μου κέντριζε το ενδιαφέρον και με ενθουσίαζε στο κομμάτι των φυτών ήταν οι εναλλακτικοί τρόποι φύτευσης. Και αυτό επειδή είναι ένας από τους πιο ευχάριστους τρόπους να δημιουργήσεις τέχνη απολαμβάνοντας τα φυτά και να φέρεις ένα κομμάτι από την φύση μέσα στον χώρο σου.
Όταν λέμε εναλλακτικές μορφές φύτευσης εννοούμε διάφορους τρόπους που μπορεί κανείς να παρουσιάσει τα φυτά πέραν του κλασικού “γλάστρα - χώμα – φυτό”. Οι Ιάπωνες έχουν εξελίξει αρκετά αυτό το κομμάτι και σίγουρα αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για πολλούς. Ας δούμε μερικές από αυτές!
Kusamono – Shitakusa
Το kusamono είναι μία Ιαπωνική βοτανική τέχνη , η οποία εξελίχθηκε παράλληλα με την τέχνη των bonsai. Είναι στην ουσία μία σύνθεση από ζωντανά φυτά και φυσικά αντικείμενα που αναπαριστά ένα άγριο τοπίο σε μικρογραφία.
Ο παρατηρητής μπαίνει στην διαδικασία να μεταφερθεί στο σημείο αυτό και να παρατηρήσει όλες τις λεπτομέρειες αυτού του σκηνικού. Τα kusamono παρουσιάζονται όχι μόνο σε γλάστρες αλλά και πάνω σε κομμάτια ξύλου ή πέτρας ή και σε μορφή kokedama.
Είναι αρκετά στενά συνδεδεμένα με τα bonsai γιατί σε εκθέσεις τα παρουσιάζουν δίπλα δίπλα και παίζουν τον ρόλο του συνοδευτικού φυτού. Συνήθως περιέχουν συνθέσεις φυτών άγριας χλωρίδας (γρασίδια, βολβοί, αγριολούλουδα) κάποιας συγκεκριμένης περιοχής από την οποία προέρχεται και το bonsai. Συμπληρώνουν δηλαδή το υπόλοιπο τοπίο στο οποίο θα μεγάλωνε το δέντρο ή παραπέμπουν σε κάποια εποχή που έχει σχέση με το δέντρο. Τα Shitakusa είναι συνθέσεις που αποκλειστικά συνοδεύουν bonsai (accent plants – companion plants) ενώ τα kusamono μπορούν να συνοδεύουν αλλά μπορούν να παρουσιάζονται και μόνα τους σαν το κυρίως αντικείμενο. Άλλο ένα παράδειγμα kusamono είναι τα miniature moss gardens.
Kokedama
"Kokedama" σημαίνει στα Ιαπωνικά "μπάλα από βρύα" και είναι μια τεχνική που αρχικά χρησιμοποιήθηκε για κάποια είδη ορχιδέας και bonsai. Είναι ένα φυτό φυτεμένο με τις ρίζες του μέσα σε μια μπάλα από το κατάλληλο μείγμα χώματος. Η τελευταία επίστρωση αποτελείται από φυσικά βρύα και μερικές φορές λειχήνες. Όλα συγκρατούνται σε μία σφαίρα με σπάγκο και σύρμα. Λέγονται συχνά και ''κρεμαστοί κήποι" γιατί παραδοσιακά τα κρεμάνε με σπάγκο ή πετονιά ώστε να φαίνονται πως αιωρούνται. Τα κοκεντάμα είναι μία πολύ ωραία ιδέα διακόσμησης για το σπίτι και έχουνε αρχίσει και γίνονται περισσότερο γνωστά στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια.
Nearai
Στην τεχνική Nearai παίρνουμε ένα φυτό που έχει μεγαλώσει και ριζώσει κανονικά σε γλάστρα και όταν έχει φτάσει στο επίπεδο να χρειάζεται μεταφύτευση το βγάζουμε από την γλάστρα και το παρουσιάζουμε γυμνό με τις ρίζες του συνήθως ακουμπισμένο πάνω σε κάποια πέτρινη πλάκα. Το φυτό θα συνεχίσει να ζει κανονικά και οι εκτεθειμένες του ρίζες θα σκληρύνουν.
Wabikusa
Το Wabi – kusa είναι μια τεχνική παρόμοια με το kokedama, είναι δηλαδή μια μπάλα από χώμα που καλύπτεται με ένα στρώμα βρύα. Η βασική διαφορά είναι ότι το μείγμα χώματος είναι ειδικό για υδρόβια φυτά και ένα μέρος της μπάλας συνήθως καλύπτεται και αυτό μόνιμα με νερό. Χρησιμοποιούνται δηλαδή φυτά που μεγαλώνουν σε λίμνες και ποτάμια και βρέχονται μόνιμα, όπως τα φυτά ενυδρείου.
Δύο ακόμη τρόποι παρουσίασης φυτών που δεν προέρχονται όμως από την Ιαπωνία:
Δέσιμο σε ξύλα (Wood mount)
Μία μέθοδος γνωστή από παλιά ειδικά σε όσους ασχολούνται με ορχιδέες είναι η τοποθέτηση των φυτών σε κομμάτια ξύλων ή κορμούς δέντρων. Με την προσθήκη κάποιου υλικού που κρατάει καλά υγρασία, όπως το σφάγνο, το φυτό μεγαλώνει απλώνοντας τις ρίζες του πάνω στο ξύλο. Κρεμιέται και ποτίζεται όταν το υπόστρωμα είναι στεγνό.
Αυτή η μέθοδος βολεύει ιδιαίτερα για επίφυτα, φυτά δηλαδή που στην φύση μεγαλώνουν πάνω σε άλλα δέντρα. Τέτοια είναι οι ορχιδέες, οι μονστέρες, κάποια είδη κισσού και φτέρης και πολλά άλλα. Επίσης χρησιμοποιείται πολλές φορές και στο κρέμασμα των αερόφυτων.
Πέτρες Λάβας ( Lava Stone Plant)
Οι πέτρες λάβας είναι ένα ορυκτό που έχει δημιουργηθεί από ηφαιστειακή δραστηριότητα. Ως υπόστρωμα φύτευσης έχει το πλεονέκτημα ότι επειδή είναι πορώδες μπορεί να απορροφάει και να συγκρατεί αρκετό νερό. Επίσης περιέχει αρκετά ιχνοστοιχεία και έχει πολύ καλή αποστράγγιση. Για αυτούς τους λόγους οι ηφαιστειακές πέτρες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμα και χωρίς καθόλου χώμα σαν υπόστρωμα καλλιέργειας συγκεκριμένων φυτών. Αρκεί η πέτρα να τροφοδοτείται μόνιμα με υγρασία, να ακουμπάει για παράδειγμα πάνω σε ένα πιατάκι με νερό.
Μπίλερ Αρχέλαος - kokedamaplants.gr